Kamulaştırma yapmaya yetkili olan devlet, kamu tüzel kişileri, kamu kurumları veya kamu yararı bulunması halinde yararlarına kamulaştırma yapılabilecek gerçek ve özel hukuk kişileri tarafından Kamulaştırma Kanununa uygun bir işlem yapmadan veya başlanmış işlemleri tamamlamadan, özel mülkiyete konu taşınmazlara kısmen veya tamamen, taşınmazın kullanılmasına engel olunarak, mülkiyet kastıyla kalıcı olarak fiilen veya hukuken bedelsiz olarak el koyma işlemi kamulaştırmasız el koymadır.

Kamulaştırma yetkisine sahip bir idare, Anayasa ve yasalara uygun bir işlem oluşturmaksızın, bir kimsenin taşınmaz malına el koyar ve onun üzerinde bir tesis veya bina yapar yahut o taşınmaz malı bir hizmete tahsis ederek mal sahibinin taşınmazı üzerinde dilediği gibi kullanma hakkına karşı herhangi bir girişimde bulunursa, idare taşınmaz mala kamulaştırmasız el koymuş sayılır.

Kamulaştırmasız el atma müessesesi, kaynağını ve dayanağını Anayasa ve yasalardan almayan, mülkiyet hakkının özüne dokunan bir işlemdir.  Kamulaştırmada, yöntem olarak Anayasa ve yasalara uygun bir kamulaştırma işlemi yapılması söz konusu iken, kamulaştırmasız el koymada usulüne uygun bir kamulaştırma işleminden söz edilmesi olanaklı değildir.

Ancak kamulaştırmasız el atma ile kamulaştırmanın; konu, amaç ve yetki bakımından benzer yönleri bulunmaktadır. Her iki müessesenin de oluşması için, kamulaştırma yapmaya yetkili devlet tüzel kişileri veya kamu kurumları tarafından kamulaştırma işleminin yapılması veya kamulaştırmasız el atılmış olması gereklidir. Kamulaştırmasız el koymada da, kamulaştırmada olduğu gibi, taşınmazın edinilmesinde kamu yararı bulunması zorunludur. Gerek kamulaştırmanın, gerekse kamulaştırmasız el koymanın konusu sadece özel mülkiyette bulunan taşınmazlardır.

Kamulaştırmasız el atma nedeniyle mülkiyet hakkı zarar görenlerin, birçok önemli ayrıntıyı bünyesinde barındıran bu hukuki problemin çözümü noktasında hak kaybına uğramamak için gayrimenkul hukuku konusunda uzman bir avukattan hukuki hizmet almaları önemlidir.